Tadhana
ni Larnz Superiano
Langhap ang sarap at pausok-usok pa ang hain sa hapag. Malutong na fried chicken, Makikita sa kanilang mga mata ang pagkaengganyong lantakan ang mala-fiestang kainan.
Tatlong tumpok ng kanin ang sunod sunod na isinubo ng isang batang lalaki kasabay ang pagngatngat nito sa hita ng manok na halos buto at dulong mga gatel na lamang ang laman. Sarap na sarap, lasap ang linamnam sa bawat pagsubo at pagnguya nito. “Ibang iba talaga ang luto mo Inay!”, wika ng batang kanina pa nilalantakan ang inihanda na ina sa kanila.
Siya si Bogs, sampung taong gulang, maliit patpatin ang katawan kung iyong sisipatin, ang kanyang mga mata ay malalamlam at tila walang muwang. Malalaking mga subo at magana ang kanyang pagkain sa oras na ito kumpara sa mga pangkaraniwang araw na sabaw at kaunting kanin lamang ang kanilang pinagsasaluhan. Kaiba ang araw na ito dahil sa nalamanan ng kakaibang putahe ang kanilang mga kumakalam na tiyan. Putaheng kanilang pinapangarap na sanay matikman sa loob ng isang restawrang may pulang bubuyog na istatwa. Si Lolong, 8 na taong gulang, siya’y may malaking pangangatawan at litaw ang tapang ng mukha nito. Si Aning, 7 taong gulang, manipis ang katawan nito, di pangkaraniwan ang laki ng ulo at tiyan. Siya ay tamilmil kung kumain at kailangan pa siyang subuan ng kanyang ina. Kapansin-pansin ang yayat na katawan ni Miling, 35 taong gulang. Bakas sa mukha ang lungkot at hirap ng buhay ngunit maaaninag pa rin ang likas na ganda ng kanyang mga mata at ang mayuming awra. SIya ay paminsan-minsang nakikipaglabada sa isang pamilya sa isang kanto malapit sa kanilang lugar, inaabutan lamang ng 150 pesos. Malaking bagay upang maipambili ng dalawang kilong bigas, dalawang latang sardinas. Pinagkakasiya ang napakaliit na kita at madalas ay nag-aabang ng pagdating ng malalaking plastik ng basura na para sa kanila’y gabundok ng kayamanan.
“Kumain kayo nang mabuti mga anak at bukas ay titiyakin kong masarap muli ang ating pagsasaluhan”, ani ni Miling habang sinusubuan ang kanyang bunso. “Talaga Inay?”, ang masayang tanong ni Lolong na matapos magsalita ay nagpakawala ng dalawang malalakas na dighay sabay himas sa kanyang tiyan. Tunay na nasiyahan ang mga bata sa kanilang hapunan kung kaya’t ganun na lamang kadali para sa kanila ang ubusin ito at makapagligpit ng kanilang pinagkainan. Kahit na mahirap lamang at di nakatungtong sa paaralan ang mga bata ay naturuan naman sila ng kanilang ina na tumulong sa mga gawaing bahay.
Tipid lamang kung magsalita ang kanilang ina, naroon ang timpi sa bawat kilos at paningin. Naging maswerte siya sa araw na ito dahil nakatagpo siya ng bagong dating na supot at kaunti lamang silang nakaabang dito.Mga kapwa sa karukha’y isinumpa at walang pag-asang makalasap ng ginhawa. Karamihan sa kanila’y mga ina na sabik na maka-jackpot ng malalaman na hita ng manok. Mga pagkaing tira-tira ng iba, basura pero para sa kanila’y isa na itong malaking biyaya. Pagpag kung tawagin nila, marumi, pagkaing-aso o baboy ngunit ngayon ay pagkaing-tao higit dahil sa hirap ng buhay.
Matapos makapagligpit ay nagtungo na sila sa kanilang higaan upang makapagpahinga at nang sa kinabukasan ay panibagong pakikibaka at pagsuong sa mga pagsubok.
Habang ang mga bata’y nahimbing na sa pagkakatulog ay di pa rin dalawin ng antok si Miling. Naaalala niya ang kanyang asawang nag-abanduna sa kanila. Pangakong mangingibang-bansa upang magtrabaho ngunit sa loob ng 7 taon ay wala ni isang sulat o ni singkong duling na ipinadala sa kanyang naiwang pamilya. Pilit niyang inuunawa ang sitwasyon ngunit di pa rin niya ito matanggap sapagkat siya ang nagsilbing buhay nito at kaluluwa. Mula nang lumisan si Lito ay madalang na siyang ngumiti at sa bawat sandaling siya’y mag-isa ay lagi siyang umiiyak. Ang mga pangako ni Lito sa kanya’y biglang naglaho na parang bula. Sa mga sandaling ito’y umagos na naman ang luha sa kanyang mga mata. Dama ang pangungulila, panghihinayang , pag-aalala kung paano bubuhaytin ang kanyang tatlong anak at sakit sa dibdib na sugat na iniwan ng kanyang pinakamamahal na si Lito.
Ingay sa paligid ang gumising sa mag-iina na kung saan ay dinig ang kaguluhan, sigawan, nagmamadaling yabag ng mga kapitbahay. Nang buksan ni Miling ang pinto, namulat sa kanya ang tinatatakutang mangyari, isang demolisyon. Sila’y matagal nang binigyan ng babala ukol dito ngunit wala silang magawa noon kundi ang manatili sa iskwater na ito.
Agad nilang pinagsama-sama ang kanilang mga gamit at inilagay sa sako upang kahit paaano’y may mahakot sila bago pa tuluyang mawasak ang kanilang pinagtagpi-tagping yero at lumang mga kahoy. Isang maliit na silungan ngunit nagsilbing mansyon sa kanilang mag-iina.
Panibagong pagsubok sa mag-iina, saan patutungo, ano ang kakasapitin, saan sila pupulutin? Ito ang mga katanungang gumugulo sa isipan ni Miling sa sandaling iyon. Walang kahit na kamag-anak o kaibigang mapupuntahan, walang kahit na magkano sa kanyang bulsa. Kasinggulo ng isip niya ang tagpong kanyang nakikita sa kanilang lugar, kalituhan, kawalang pag-asa, iyakan ng mga bata at pagmamadaling makapaghakot ng kanilang mga kagamitan na para sa kanila’y isa ng kayamanan.
Humahangos, patakbo-lakad nang lisanin nila ang kanilang lugar. Di alam ang pupuntahan hanggang sa marating nila ang kalye Uno, bago sa paningin at tanawing kakahabagan sapagkat matatagpuan dito ang ilang mga pamilyang nasa tabing na lona sa gilid ng kalsada. Mga pulubing namamalimos, may lata sa kanilang harapan at karatulang nagsasabing “Maawa po kayo”. Dito na rin ba ang magiging bago nilang mansyon? Ganito na rin ba ang kanilang magiging sitwasyon?
Dahil sa kawalang pag-asa ay tumigil dito ang mag-iina, naghanap ng malilim na bahagi, ibinaba ang kanilang mga balutan, naglatag ng kumot na kanilang mauupuan upang makapagpahinga at makakalma ang kanilang isipan at katawan.
“Inay, nanagutom na po ako”, ang mahinang wika ni Aning sabay hawak sa kanyang tiyan. Awang-awa si Miling sa nakitang reaksiyon ng kanyang mga anak. Si Bogs ay nakita niyang nakamasid lamang sa kanya, samantalang c Lolong ay palinga-linga sa paligid na tila nagbabantay sa kanilang mga kagamitan na baka may kumuha.. “Sandali mga anak at gagawa ako ng paraan”, ang sabi ni Miling na nangingilid ang luha sa mga mata.
Binilinan niya ang kanyang mga anak lalo na si Bogs na bantayan ang kanyang mga kapatid. Iniwan saglit ni Miling ang kanyang mga anak at kanyang pinagmasdan ang paligid. Nakita niya ang ilan sa mga bata na namamalimos, may ilang namumulot ng basura na maaaring may mga lamang pagkain pa ang iba at ang ina ay nagpapasuso ng sanggol. Nakaramdam siya ng habag at pag-aalala sapagkat maaaring ganito na rin ang sapitin nila at paraan para sila ay mabuhay. Naramdaman din niya ang takot sapagkat talagang di ligtas ang mabuhay sa kalye, maraming pwedeng mangyari, masasamang bagay at kaganapan ang tumakbo sa kanyang isipan, “Diyos ko po kaawaan mo kami”, ang kanyang nasambit.
Sinubukan niyang lumapait sa ilang taong naroroon, ngunit lumalayo ang mga ito sa palagay na aagawin niya ang ilang mga kalakal na napulot sa basura, sabagay maaari na itong ibenta kahit sa halagang bente pesos ay may naipambibili na sila ng kaunting pagkain.
Sinikap din niyang mangalkal sa mga tumpok ng basurang naroon, mabaho, marumi ngunit di alintana dahil sa layuning makapamulot ng plastik, bote at iba pa na pwede niyang maibenta sa junkshop. Kalkal, pulot, pahid ng pawis habang paminsan-minsa’y tinatanaw ang kanyang mga iniwang anak sa di kalayuan.
Nang makita niya na maayos naman ang kalagayan ng kanyang mga anak ay pinagbuti niya ang pangangakalkal ng mga basura, sumilay ang maliit na pag-asa nang may nakita siyang lata, bote at mga palstik na bote. Sa pag-asang kahit tinapay para sa mga anak ay may maipambibili siya.
Ang pangako niya sa kanyang mga anak bago sila matulog ng nakaraang gabi ay sisikapin niyang maging masarap muli ang kanilang pagsasaluhan ngunit ngayon parang di na muling mauulit ang isang napakasarap na hapunang naganap kagabi.
Habang nasa di kalayuan si Miling, ay makikita naman ang tatlong batang kanyang iniwan kanina na nakatanaw sa kanilang ina, naghihintay ng pagbalik nito at ang pag-asa na may iaabot na pagkain ang kanilang ina.
Nabigla ang magkakapatid nang biglang may humintong kotse sa kanilang harapan. Napasiksik si Aning sa kanyang kuya Bogs habang si Lolong ay napatayo dahil sa paghahandang madipensahan ang kanyang mga kapatid.
Nagbukas ng bintana at dumungaw ang isang lalaking nakasalamin ng itim, nakasuot ng asul na polo. Napansin niyang ramdam ng mga bata ang takot kung kaya’t tiinanggal niya ang kanyang salamin. Pinangmasdan niya ang mga ito, na mas lalo namang sumiksik ang bunso at pahikbi hikbi sa kanyang kuya Bogs. Si Lolong naman ay nanlilisik ang mga mata, nakatindig dahil sa pag-aalala na masama itong tao na baka sila ay bigla na lamang hablutin at isakay sa kotse. Samantalang si Bogs ay nakatitig sa lalaki, parang inaaninag ang katauhan nito na siya namang nakaagaw sa atensyon ng lalaki. Tinitigan din ng lalaki si Bogs, sinusuri ang mga mata, at nagtaka siya dahil parang may bigla kumurot sa kanyang puso. Natinag ang kanyang kalooban, naitanong sa kanyang isipan bakit pareho sila ng mata, bakit ganito ang kanyang nadarama? Bigla siyang natauhan, nanindig ang kanyang mga balahibo biglang nabuo sa kanyang alaala ang dalawang batang lalaking payat na nasa 3 at 2 taong gulang, at isang sanggol na babaeng halos mag-iisang buwan pa lamang. Ito na ba ang kanyang matagal ng dala-dala at ang kinakatakutan niyang mangyari. Ito na ba ang panahon na kailangan na niyang maitama ang malaking pagkakamali?
Bumaba ang lalaki sa kanyang kotse, nilapitan niya ang mga bata. Hinaplos ang mga ulo ng bawat isa, ramdam ang lungkot at pagsisisi sa kanyang nagawang pagkakamali. Di niya namalayan ang pag-agos ng luha sa kanyang mga mata at ang paggalaw ng kanyang mga braso at kamay upang yakapin ang mga batang kanina pa naguguluhan sa ikinikilos niya.
Niyakap niya ang mga bata, “Patawarin ninyo ako, hayaan nio akong itama ang aking pagkakamali”, ang wika ng lalaki. Nagtataka ang mga bata sa kanilang narinig dahil sa hindi nila maipaliwanag na ginawa ng lalaki sa kanila.
Sa di kalayuan, habang abala si Miling na mapuno ang kanyang sako ng mga kalakal ay natanaw niya ang sitwasyon ng kanyang mga anak kasama ang lalaking di niya kilala at marahil ay masamang tao, maaaring dukutin ang kanyang mga anak na minamahal. Tumakbo siya nang mabilis patungo sa kanyang mga anak, bitbit niya ang sako ng kalakal. Puno ng pag-aalala, takot at halos mahulog ang kanyang puso sa kaba.
Nang makarating siya sa kinaroroonan ng kanyang mga anak, inihampas niya ang sako ng mga kalakal sa lalalking nakayakap sa kanyang mga anak, sabay sabing “ Sino ko, parang-awa mo na bitiwan mo ang mga anak ko”.
Nabigla ang lalaki sapagkat ang boses na kanyang narinig ay kilalang kilala niya, mas lalong nagpalambot sa kanyang puso, tumakbo ang kanyang alalala ng isang maganda at malambing na babae.
Nag-angat ng ulo ang lalaki at natambad sa kanyang mukha ang kanyang asawa.
“Miling”, ang wika ng lalaki
“Lito?”, ani ni Miling.
No comments:
Post a Comment